Bursztyn, jantar, amber (łac.
sucinum, czasem także elektrum z gr.
ἤλεκτρον - elektron) –
kopalna żywica drzew
iglastych, a w rzadszych przypadkach żywicujących liściastych drzew
z grupy bobowcow.
Bogactwo odmian
bursztynu.
Dlaczego bursztyn
występuje w różnych kolorach?
Pytanie o barwę i przezroczystość bursztynu jest jednym z najczęściej
zadawanych przez miłośników bursztynowych wyrobów, początkujących
kolekcjonerów, oraz osoby odwiedzające wystawy żywic kopalnych. Zarówno barwa jak i przezroczystość należą do
głównych kryteriów tworzenia klasyfikacji odmian.
Surowiec choć wciąż identyfikowany jako sukcynit, jest różny w zależności
od miejsca z którego pochodzi. Sprowadzany z kopalń rosyjskich jest mniej atrakcyjny od
bursztynu uzyskiwanego z terenu Polski. Brak mu bogactwa odmian, którym odznacza się polski bursztyn uzyskiwany z czwartorzędowych
nagromadzeń. Za arwę bursztynu nie odpowiada rodzaj żywicy- sukcynit, a warunki w
jakich przebywały bryłki od momentu ich wędrówki i kolejnego
przemieszczania się, aż do miejsc ich znalezienia.
Na półwyspie sambijskim (Rosja)
bursztyn przebywał co najmniej 40 milionów lat od chwili jego
osadzenia w „niebieskiej ziemi” w warunkach konserwujących (przede wszystkim:
niezmieniająca się wilgotność) i dlatego pozostał w odmianach pierwotnych
jasnożółtych, białych – nie zawsze atrakcyjnych
dla odbiorcy. Bursztyn osiągalny w Polsce z osadów czwartorzędowych pochodzi z tych
samych złóż eksploatowanych na Sambii, ale w ostatnim milionie
lat był czasem nawet kilkakrotnie redeponowany i osadzany w
coraz to młodszych osadach. Dzieje te wyraźnie dodały mu urody, stawiając go najwyżej w klasyfikacji rodzajów wszystkich znanych na świecie żywic kopalnych: w rzędzie kamieni ozdobnych. W
transporcie naturalnym nabywał te cechy, o które dziś zabiegają w sposób sztuczny producenci biżuterii, niestety jednocześnie pozbawiając bursztyn tego piękna, jakie nadała mu przyroda.
Żywica budująca sople jest z reguły przezroczysta, co ma związek ze sposobem uwalniania się składników lotnych (w świeżej żywicy jest ich około 20% !). Jeżeli składniki te nie spowodowały wytworzenia się struktury porowatej (pienistej), nie została zaburzona piękna przezroczystość bursztynu. W przypadku, gdy wydzielanie się gazów jest bardzo szybkie, np. na powierzchni pod wpływem słońca, albo utrudnione stwardnieniem powierzchni, czy zamknięciem w szczelinie, żywica „pieni się” i staje się nieprzezroczysta żółta, albo biała. Białych odmian znamy kilka, od barwy idealnie białej w odmianie — kredowej aż do bieli, jakby zabrudzonej w odmianie zwanej kościakiem. Różnica w wewnętrznej strukturze polega na liczbie pęcherzyków, zróżnicowaniu ich wielkości oraz na stopniu ich "upakowania" w jednostce powierzchni. Im mniejsze pęcherzyki
i lepiej "upakowane" (większa ich liczba) tym biel jest bardziej kredowa niż kościana.
Żywica budująca sople jest z reguły przezroczysta, co ma związek ze sposobem uwalniania się składników lotnych (w świeżej żywicy jest ich około 20% !). Jeżeli składniki te nie spowodowały wytworzenia się struktury porowatej (pienistej), nie została zaburzona piękna przezroczystość bursztynu. W przypadku, gdy wydzielanie się gazów jest bardzo szybkie, np. na powierzchni pod wpływem słońca, albo utrudnione stwardnieniem powierzchni, czy zamknięciem w szczelinie, żywica „pieni się” i staje się nieprzezroczysta żółta, albo biała. Białych odmian znamy kilka, od barwy idealnie białej w odmianie — kredowej aż do bieli, jakby zabrudzonej w odmianie zwanej kościakiem. Różnica w wewnętrznej strukturze polega na liczbie pęcherzyków, zróżnicowaniu ich wielkości oraz na stopniu ich "upakowania" w jednostce powierzchni. Im mniejsze pęcherzyki
i lepiej "upakowane" (większa ich liczba) tym biel jest bardziej kredowa niż kościana.
Niektóre z nazw ludowych
jak np. czysty, brudny, pierzasty, nagi, w łupinie
bezpośrednio nie określają
ani barwy, ani stopnia przezroczystości,
ale dotykają
genezy danej odmiany. C z y s t y –
powstał z
czystej żywicy
bez udziału
jakiejkolwiek substancji zanieczyszczającej.
Bez silnie rozproszonych i zmienionych drobnych fragmentów
roślinnych,
które
powodują
tworzenie się
bursztynu b r u d n e g o –
odmiany powstałej
przez zanieczyszczenia. Kopalna żywica
przepełniona
drobnymi okruchami zbutwiałej
masy drzewnej, lub wiórkami
prawie świeżej
tkanki drewna przybiera barwy
jasnobrunatne,
brunatne a nawet czarnawe. W p i e r z a
s t y m – czystość
bursztynu, a tym samym przezroczystość
zmącona
jest drobnymi fragmentami spienionego bursztynu. Spieniona struktura tworzy
odmiany przeświecające
albo nieprzezroczyste.
Moda na przezroczysty bursztyn, który w przyrodzie jest rzadszy od nieprzezroczystego, wprawdzie uzasadnia coraz bardziej doskonaloną technologię klarowania na skalę przemysłową, jednak wartość bursztynu naturalnego pozostaje najwyższa. Nic nie zastąpi unikatowych odmian niebieskawych czy jarzębatych. Sztucznie wywołane wewnętrzne spękania tzw. „błyszczki” nie zastąpią naturalnych pseudoinkluzji powstających w skutek wietrzenia pustych po wiórkach drewna przestrzeni, albo „rysunków”, które powoduje rozproszona substancja roślinna.
Bursztyn zasadniczo dzieli się na odmiany i rodzaje ze względu na miejsce jego powstania i
występowanie. Regiony w jakich się tworzył, warunki i rodzaj surowca z
jakiego powstawał (żywice odmiennych drzew) decydują o jego różnorodności i pięknie. Znanych i wyodrębnionych jest ponad 60 odmian
bursztynu, poniżej najbardziej znaneNajwiększe znane złoża bursztynów, szacowane na 90% całych zasobów światowych, zlokalizowane są w obwodzie kaliningradzkim (Rosja).
. Najstarsze bursztyny pochodzą z utworów dewońskich (stwierdzono je w Kanadzie); najmłodsze, niezaliczane zasadniczo do bursztynów są znajdowane w
Ameryce Południowej,
Afryce, Australii i Nowej Zelandii (kopal).
Barwa: żółty, brązowy, białożółty, kremowy, czerwony, pomarańczowy, rzadko niebieski, zielonkawy, fioletowy.
Odmiany
Aikait - odmiana rumenitu w
znacznym stopniu zasiarczona. Barwa bursztynu czerwono-brązowa lub rzadziej jasna żółta lub żółto miodowa. Bardo kruchy i
nieprzeźroczysty bursztyn. Występuje w pokładach węgla brunatnego z okresu końca kredy. Występuje we Francji i na Węgrzech w okolicach Aika. Bryłki bursztynu niewielkie,
rzadko przekraczające 5cm.
Bursztyn bałtycki (nazwa geologiczna - sukcynit) zwany też „bałtyckim złotem” - odmiana bursztynu, organiczna substancja - żywica kopalna powstała w warunkach naturalnych przed 40 milionami lat. Pochodzi z trzeciorzędowych utworów (eocen – miocen). Najcenniejszy bursztyn w jubilerstwie i bursztynnictwie. Odmianą bursztynu bałtyckiego jest tzw. kościak, nieprzeźroczysty, barwy kości słoniowej zawierający duże ilości mikroskopijnych pęcherzyków powietrza. Kościak jest bursztynem o największej zawartości kwasu bursztynowego. Trudny w obróbce ze względu na problemy z jego polerowaniem.
Występuje w utworach trzeciorzędowych: .bursztyn bałtycki, dominikański, birmański (birmit) – odmiana spotykana w Tajlandii, Wietnamie, Malezji, Mjanmie, chilijski, meksykański, australijski, grenlandzki (szraufit), sachalinski, sycylijski;
W utworach kredowych: b. libański, jakucki, willeryt, cedaryt – spotykany w Kanadzie, walchowit i neudorfit – odmiany spotykane w Czechach. Najbardziej znany – sukcynit jest znajdowany w utworach trzeciorzędowych Polski, Litwy, Łotwy, Rosji, Danii, Niemiec. Inne żywice kopalne są spotykane w Argentynie (ambryt), w Afryce, na Madagaskarze.
Bursztyn
z zatopionym insektem.
Różne kolory naturalnego bursztynu
Żywica wydostawała się ze zranień, pęknięć pni i gałęzi drzew, tworząc nacieki, określane mianem sopli lub kropli. Żywica gromadziła się również bezpośrednio pod korą lub wewnątrz pnia, tworząc formy podkorowe. Mówi się o dwóch
przyczynach intensywnego żywicowania:
po pierwsze, drzewa broniły się, osłaniając zranienia, blokując dostęp wirusom i grzybom pasożytniczym. Po drugie, mogła być to reakcja drzew na zachodzące zmiany klimatu, znaczne wahania
temperatury i wyjątkową aktywność wulkaniczną. Żywica przetrwała do naszych czasów w
formach dokumentujących
sposób jej powstawania i
przemieszczania.
Wydobywanie bursztynu metodą hydrauliczną, okolice Gdańska.
Drzewo macierzyste bursztynu
bałtyckiego
Gatunek drzewa, którego żywica zrodziła bursztyn bałtycki, nie jest jednoznacznie
ustalony. Najczęściej w
literaturze wskazywany jest Pinus succinifera (tj. "drzewo
bursztynodajne", rodzina sosnowatych). Nowsze badania wskazują jednak na Pseudolarix wehri z
rodzaju modrzewników lub
na drzewa z rodziny sośnicowatych
(Sciadopityaceae).
W Polsce udokumentowane geologicznie
(na koniec 2010 r.) są cztery złoża o łącznej zasobności bursztynu (bilans geologiczny) 1118 ton: największe w Górce Lubartowskiej 1088 ton (w
osadach eoceńskiej delty), w Przeróbce 17 ton (złoże wtórne w czwartorzędowym osadzie), w Wiślince 2,7 tony (złoże wtórne w czwartorzędowym osadzie) i w Możdżanowie 10 ton (w krze osadów eoceńskich w obrębie plejstocenu); prócz tego rocznie skupuje się 4-6 ton bursztynu pozyskanego
według oficjalnych danych z plaż Bałtyku.
Sporadycznie bursztyn był znajdowany również w centralnej Polsce, np. w
Warszawie, na południu Polski, w Krakowie, na Górnym i Dolnym Śląsku np. w okolicach Wrocławia, Bytomia, Jaworzna, czy
Zabrza.
Wyroby - Bursztyn szlifowany i matowy
Najbardziej ceniony w jubilerstwie
bursztyn bałtycki, znany od pradziejów, po raz pierwszy włączony do wykazów mineralogicznych przez Breithaupta w XIX wieku, inaczej zwany
jest sukcynitem. Ze względu na niewielką twardość ulega szybko zarysowaniom oraz zmatowieniu na wypolerowanej
powierzchni w przypadku kontaktu z twardszymi materiałami, np. ziarenkami piasku
zawartymi w kurzu i powietrzu. Bursztyn jest przedmiotem handlu. Największe międzynarodowe targi bursztynu na
świecie Amberif odbywają się w Gdańsku.
W medycynie ludowej dym
bursztynowych kadzidełek zabijał zarazki, a noszone na szyi korale zapobiegają bólom gardła i głowy oraz wzmacniają tarczycę. Ogrzane grudki bursztynu
stosowało się do wyciągania z oczu ciał obcych (muszek, pyłków). Utłuczony proszek zażywano jak tabakę, co miało oczyścić zatoki i pomóc w pozbyciu się kataru.
Współczesna litoterapia stosuje
bursztyn jako nalewkę w leczeniu chorób tarczycy, gardła, przy chrypce i reumatyzmie. W bursztynie występują liczne skamieniałe organizmy, które są użyteczne w badaniach naukowych,
podobnie jak i inkluzje nieorganiczne zawarte w żywicy kopalnej.
Występuje głównie
wzdłuż południowych wybrzeży Morza Bałtyckiego: w Danii, Niemczech,
Polsce, na półwyspie Sambia w Rosji (największa na świecie kopalnia bursztynu), na Litwie
– okolice Kłajpedy i Łotwie oraz rzadziej w Szwecji, a
także na
Ukrainie na Polesiu Wołyńskim (kopalnia w okolicach
Klesowa), w okolicach Bitterfeld-Wolfen w Niemczech. Na terenie Polski bursztyn
występuje
także w
nagromadzeniach plejstoceńskich
i holoceńskich
na obszarach polodowcowych w strefie nadmorskiej.
Miejsca
występowania:
W
Polsce bursztyn bałtycki
występuje w
złożach: w okolicach Zatoki Gdańskiej, Mierzei Wiślanej, u nasady Mierzei Helskiej; w
osadach polodowcowych, w tym w tzw. porwakach (np. dawna kopalnia bursztynu w
Możdżanowie koło Słupska); w okolicach Lubartowa; na
Kurpiach.
Znaczenie
Niekiedy
zawiera bardzo cenne z punktu widzenia naukowego i wyjątkowo atrakcyjne dla kolekcjonerów
inkluzje, często
doskonale zachowanych organizmów
zwierzęcych i
roślinnych.
Bursztyn
bałtycki od
najdawniejszych czasów był używany jako kamień ozdobny i leczniczy. Ozdoby i
amulety wyrabiano z niego już w
paleolicie, na ten okres datowane jest stanowisko archeologiczne we wsi Niedźwiedziówka w
powiecie nowodworskim.
Handlowano
nim w całej
starożytnej
Europie.
Niezwykłym powodzeniem cieszył się w Cesarstwie Rzymskim, a także w całym basenie Morza Śródziemnego.
Wyprawy po niego były
organizowane od V w. p.n.e. i wiodły tzw. szlakiem bursztynowym od
Adriatyku do wybrzeży
Morza Bałtyckiego.
Jest
wykorzystywany w przemyśle
kosmetycznym, farmaceutycznym, medycynie i przemyśle jubilerskim.
Największa znana bryła ważąca 9,75 kg została znaleziona w 1860 r. w okolicach
Kamienia Pomorskiego. Obecnie okaz ten znajduje się w Muzeum Przyrodniczym
Uniwersytetu im. Humboldta w Berlinie.
Najciekawsze
polskie kolekcje można oglądać w Muzeum Ziemi PAN w Warszawie,
Muzeum Zamkowym w Malborku, Muzeum Bursztynu w Gdańsku, Muzeum Bursztynowa Komnata w
Stegnie, Muzeum Inkluzji w Bursztynie w Gdyni.
Ciągle należy do wysoko cenionych kamieni
ozdobnych. Wykonuje się z
niego przedmioty użytkowe
i ozdobne oraz biżuterię, często o dużej wartości artystycznej.
Nazewnictwo
i określenia
kamieni jubilerskich z bursztynu bałtyckiego (sukcynitu) według Międzynarodowego Stowarzyszenia
Bursztynników[7]:
bursztyn
bałtycki
(sukcynit) naturalny – kamień poddany jedynie obróbce
mechanicznej (na przykład
szlifowanie, cięcie,
toczenie, polerowanie) bez jakichkolwiek zmian naturalnych właściwości;
bursztyn
bałtycki
(sukcynit) modyfikowany – kamień poddany obróbce
termicznej lub ciśnieniowej,
powodującej
zmianę właściwości fizycznych, między innymi stopnia przezroczystości i barwy, lub w podobnych
warunkach kształtowany
z jednej bryłki,
wcześniej
przyciętej do
zamierzonych rozmiarów;
bursztyn
bałtycki
(sukcynit) rekonstruowany (prasowany) – kamień otrzymany z kawałków
bursztynu bałtyckiego
sprasowanego pod wpływem
podwyższonej
temperatury i wysokiego ciśnienia
bez dodatkowych składników;
bursztyn
bałtycki
(sukcynit) łączony – kamień składający się z dwu lub więcej części naturalnego, modyfikowanego lub
rekonstruowanego bursztynu bałtyckiego, sklejonych z użyciem jak najmniejszej ilości bezbarwnego spoiwa.
Bursztyn
dominikański
Mrówka
Anochetus intermedius w bursztynie dominikańskim.
Niebieski
bursztyn z Dominikany
Bursztyn
dominikański –
bursztyn występujący we wschodniej i środkowej części wyspy Haiti, na terenie państwa Dominikana.
Cechuje
się obniżoną zawartością (poniżej 3 %) kwasu bursztynowego, toteż zalicza się go do retynitu. Przeważnie ma barwę żółtą, znana jest też znacznie rzadsza odmiana o
niebieskiej fluorescencji, tzw. niebieski bursztyn. Zwykle cechuje się dużą przezroczystością. Zawiera bardzo liczne
(liczniejsze niż w
bursztynie bałtyckim
i dobrze zachowane skamieniałości, przede wszystkim owadów i
pajęczaków, ale
znaleziono też w nim
jaszczurki i żaby
oraz liczniejsze niż
bursztynie bałtyckim
dobrze zachowane części roślin.
Badania
składu
bursztynu dominikańskiego
i inkluzji roślinnych
wykazały, że prawdopodobnie utworzył się on z żywicy drzew z rodziny bobowatych z
rodzaju Hymenaea, z wymarłego
gatunku Hymenaea protera.
Wydobywany
jest z osadów wieku oligoceńskiego
i mioceńskiego
w dwóch pasmach górskich:
Cordillera Septentrional i Cordillera Oriental (złoża autochtoniczne) oraz z dwóch małych redeponowanych złóż na nizinach w pobliżu Cordillera Oriental.
Costa del Ambar (Wybrzeże Bursztynowe
Znany
był
miejscowej ludności
indiańskiej
przed przybyciem Kolumba, a w Europie pojawił się tuż po II wojnie światowej. Obecnie wydobywany na
potrzeby jubilerskie.
Bursztynowi
dominikańskiemu
poświęcone jest muzeum w Puerto Plata
Tajemnice bursztynu
"Brytyjski naukowiec odkrył wiek pająka
zatopionego w bursztynie, pochodzącego ze zbiorów muzeum na Dominikanie. Pająk
pochodzi sprzed 20 milionów lat - czytamy w serwisie BBC News.
Dwa lata temu paleontolog David Penney z
Uniwersytetu Manchesterskiego zwrócił uwagę na jeden z okazów podczas swojej wizyty
w Museo del Ambar Dominicano w Puerto Plata na Dominikanie. Przedmiotem jego
zainteresowania stał się zatopiony w bursztynie pająk o wymiarach 4 na 2 cm.
Badacz postanowił zbadać zakonserwowanego
pajęczaka. W bursztynie znalazł kropelki jego krwi, której analiza wskazuje, że
żył on przed 20 mln lat. To pierwszy przypadek znalezienia krwi pająka w
bursztynie, naukowcy mają więc nadzieję, że uda się uzyskać także DNA.
Pająk jest przedstawicielem nowego gatunku z
rodziny Filistatidae. Powszechnie występuje ona w Ameryce Południowej i na
Karaibach.
Jak opisuje naukowiec, pająk najprawdopodobniej
wspinał się po drzewie 20 mln lat temu, gdy nagle uderzyła go szybko spadająca
kropla żywicy. To niesamowite, ale analizując pozycję, w której pająk został
zatopiony i kropelki jego krwi, można odgadnąć, w jaki sposób zginął, w którym
kierunku, a nawet w jakim tempie się poruszał - opowiada Penney".
Villa Bentz - atrakcyjny wiktoriański budynek w centrum
Puerto Plata na ulicy Duarte.
W pomieszczeniach Amber Museum znajduje się unikatowa
kolekcja kosztownego bursztynu dominikańskiego.
Według ekspertów, dominikański bursztyn jest ok 90 %
bardziej przezroczysty niż bursztyn z innych rejonów ziemi. Wielbiciele i
kolekcjonerzy cenią dominikański bursztyn, zwłaszcza ze względu na to co
zawiera. Możliwość znalezienia owadów w bursztynie z Dominikany jest 10 razy
większa, niż w bursztynie bałtyckim.
... Wizyta w Amber Muzeum rozpoczyna się na drugim piętrze
Villii Bentz. Przewodnik wyjaśnia, że bursztyn jest właciwie sokiem, który
sączył się z drzew 30 milionw lat temu i zalewał wszystko po drodze ... przede
wszystkim owady, ale inne elementy flory i fauny również. Z biegiem czasu
wszystko stwardniało tworząc przezroczystą "skałę".
Uwięziona w locie, pasożytnicza osa z rodziny Scelionidae. Mały kawałek dominikańskiego bursztynu stał się przeźroczystym grobowcem na wieczny czas .
BURSZTYN
Bursztyn jest jednym z najbardziej
tajemniczych skarbów Dominikany i rzeczywiście
niepowtarzalnym. Żywica drzew
skamieniała przed milionami
lat zamykając w sobie wiele
żyjątek. W
sterylnych warunkach żywicy,
chronione przed wpływem bakterii i
grzybów przetrwały tak resztki
zwierząt, roślin, ziarnka piasku, bąbelki powietrza i krople wody. W ten sposób naukowcy otrzymali klucz do badania Trzeciorzędu. Znajduje się też duże kawałki bursztynu z całymi chrząszczami, ważkami, skorpionami, czy jaszczurkami. Naukowcy
zafascynowani są znaleziskami z
zatopionymi kleszczami, roztoczami i innymi pradawnymi insektami.
Miejsca znalezisk znajdują się w Północnych Kordylierach na wysokości 700 do 1500 npm. na zapleczu "Costa del Ambar" (Wybrzeże Bursztynowe) - liczącym ok 100 km pasie wybrzeża w okolicy Puerto Plata po Santiago.
Miejsca znalezisk znajdują się w Północnych Kordylierach na wysokości 700 do 1500 npm. na zapleczu "Costa del Ambar" (Wybrzeże Bursztynowe) - liczącym ok 100 km pasie wybrzeża w okolicy Puerto Plata po Santiago.
Obok typowego, złotobrązowego
bursztynu można napotkać rzadkie okazy bursztynu błękitnego. Olbrzymie ciśnienie i temperatury spowodowane działalnością wulkaniczna doprowadziły do zmian struktury molekularnej bursztynu powodując zmianę jego
zabarwienia.
"Błękitny Olbrzym" jest taką sensacją w Bursztynowym Gabinecie w Muzeum Natury w Stuttgarcie. Waży on 2,8 kg i pochodzi z Dominikany.
Mimo, że w Badenii Württembergii nie znaleziono żadnego bursztynu, posiada ono Narodowe Muzeum Przyrodnicze gdzie można obejrzeć najsławniejsze zbiory bursztynu. Niektóre najpiękniejsze i najbardziej interesujące sztuki zgromadzono w Gabinecie Bursztynowym.
Szczególnie spektakularnymi rarytasami są znaleziska rzadkich kręgowców w bursztynie. W swoich zbiorach posiada zatopioną w burszynie małą żabę i legwana. posiada Muzeum w swych zbiorach
Muzeum Bursztynu znajduje się też w Santo Domingo w dzielnicy Zona Colonial.
"Błękitny Olbrzym" jest taką sensacją w Bursztynowym Gabinecie w Muzeum Natury w Stuttgarcie. Waży on 2,8 kg i pochodzi z Dominikany.
Mimo, że w Badenii Württembergii nie znaleziono żadnego bursztynu, posiada ono Narodowe Muzeum Przyrodnicze gdzie można obejrzeć najsławniejsze zbiory bursztynu. Niektóre najpiękniejsze i najbardziej interesujące sztuki zgromadzono w Gabinecie Bursztynowym.
Szczególnie spektakularnymi rarytasami są znaleziska rzadkich kręgowców w bursztynie. W swoich zbiorach posiada zatopioną w burszynie małą żabę i legwana. posiada Muzeum w swych zbiorach
Muzeum Bursztynu znajduje się też w Santo Domingo w dzielnicy Zona Colonial.
Blue Amber
LARIMAR (ŁZY
MORZA)
Larimar
jest bardzo rzadkim i wartościowym
kamieniem szlachetnym. Tu na Dominikanie jest jedyne w świecie miejsce jego występowania. Miejsce odkrycia znajduje
się w południowo-zachodniej części w górskim
regionie oddalonym 7 km od Morza Karaibskiego, w okolicy Barahona i Baoruco.
Wydobycie odbywa się
prymitywnymi środkami,
praca zaś
odbywa się w
ekstremalnie ciężkich
warunkach i niebezpiecznych w wąskich korytarzach kopalń.
Przed
laty znalazcy błękitnych kamieni przywieźli je jubilerowi w stolicy do oceny. Ten był tak zachwycony delikatnym błękitem kamieni, że nazwał je Larimar. LARI to zdrobnienie od imienia córki Larissy
i MAR po hiszpańsku
morze.
Kolor
tego kamienia jest turkusowo - niebieski pomieszany z białym. Z twardością 5.5 nadaje się bardzo dobrze do obróbki
jubilerskiej i jest niepowtarzalnym rarytasem z Republiki Dominikany w dostępnej cenie. Sprzedawany jest
powszechnie jako doskonała pamiątka z Wyspy. Mały naszyjnik można już nabyć w cenie 15 $, pojedyncze kamienie
sprzedawane są 5 $.
Najbardziej znaną firmą jubilerską na Wyspie jest Firma Harrison
sprzedająca
swoje wyroby w głównych
miastach kraju, oferująca biżuterię w różnych gatunkach od popularnej do
luksusowej, co ma znaczenie w cenie produktów.
Bursztyn
japoński.
Bursztyn
japoński –
wydobywany w północnej
części
wyspy Honsiu, nad brzegiem Oceanu Spokojnego. Żywica
ta, zwana obecnie bursztynem japońskim,
ma cechy nieco zbliżone
do sukcynitu (bursztynu bałtyckiego)
pod względem
możliwości
obróbki,
choć
wymaga znacznie większej
ostrożności
przy wszystkich operacjach, a szczególnie przy polerowaniu, z racji efektu
"ciągnienia
się".
Tylko niewielka część
ma urodę
podobną
do cenionych odmian przezroczystego i złocistego
bursztynu bałtyckiego.
Przeważa
odmiana nieprzezroczysta ciemno-pomarańczowa,
a znaczna część
to bryłki
brązowawe
z charakterystycznymi małymi
plamkami.
Odmiana
bursztynu: keflachit.
Odmiana
bursztynu: keuperyt.
Pozostaje
jeszcze wiele odmian bursztynu takich jak cyberyt, keflachit czy keuperyt ale
mają
one mniejsze znaczenie tak ze względu
na wydobywane ilości
jak i znaczenie w jubilerstwie.
Krancyt
Krancyt - odmiana
bursztynu spotykana i wydobywana w Saksonii.
Kopal
Kopal – bardzo szczególna odmiana bursztynu. Niektórzy uważają, że tej kopalnej żywicy nie powinno się klasyfikować jako rodzaju czy odmiany
bursztynu. Kopal z bursztynem łączy pochodzenie – żywice drzew, różni czas powstania. Bursztyn
powstawał od 130 mln (bursztyn libański) do 60 -40 mln lat temu
(bursztyn bałtycki), wiek kopalu natomiast to około 2 mln lat. Jest on bardzo miękki, krótki czas jego kamienienia nie
utwardził i nie nadał mu właściwości bursztynu. Ma lepką, kleistą powierzchnię z wyraźnie wyczuwalnym zapachem żywicy. Głównym obszarem występowania kopalu jest południowa półkula (Afryka, Dominikana i
Kolumbia). Kopal jest bardzo cenną kopaliną ze względu na występujące w nim inkluzje, zastygłe w nim organizmy i fragmenty
roślin tamtego okresu zachowały się w stanie nienaruszonym i są nieocenionym źródłem informacji dla
paleoentymologów.
Kopal często zwany jest fałszywym bursztynem lub niesłusznie "młodym bursztynem" (termin ten zarezerwowany jest dla bursztynu bałtyckiego), bez specjalnych zabiegów nie nadaje się do wykorzystania w jubilerstwie. Imitacje z kopalu utwardza się metodami chemicznymi i pokrywa go specjalnymi lakierami. Łatwym sposobem wykrycia jest wykonanie próby np. acetonem, kopal bardzo łatwo się rozpuszcza i jego powierzchnia natychmiast staje się lepka.
Kopal często zwany jest fałszywym bursztynem lub niesłusznie "młodym bursztynem" (termin ten zarezerwowany jest dla bursztynu bałtyckiego), bez specjalnych zabiegów nie nadaje się do wykorzystania w jubilerstwie. Imitacje z kopalu utwardza się metodami chemicznymi i pokrywa go specjalnymi lakierami. Łatwym sposobem wykrycia jest wykonanie próby np. acetonem, kopal bardzo łatwo się rozpuszcza i jego powierzchnia natychmiast staje się lepka.
Bursztyn libański
Bursztyn libański – odmiana bursztynu w osadach kredowych (odmiana retynitu z dolnej
kredy - ok. 130 mln lat) występuje na Bilskim Wschodzie głównie w Libanie. Barwy - jasnożółta, pomarańczowa, ciemno-czerwona
rzadziej kremowa i biała. Spotykane są też bryłki bursztynu w kolorze czerwonym, poprzez brązowy aż do odmian czarnych. Przeźroczysty do prawie nieprzeźroczystego. Bursztyn libański jest szczególnie cenny ze względu na występujące w nim najstarsze inkluzje
zwierzęce i roślinne. Bardzo kruchy.
Bursztyn
meksykański
Bursztyn
meksykański
– odmiana bursztynu
znajdowana w osadach trzeciorzędowych
(oligocen górny – miocen dolny) w
Meksyku.bursztyn tajmyrski.
Bursztyn
meksykański
–
bursztyn liczący
25-35 mln lat z ery oligoceńskiej.
Spotykany też
pod nazwą
bursztynu z Chiapas. Znany głównie
z licznie występujących
w nim inkluzji. Bardzo zbliżony
cechami do bursztynu dominikańskiego
o podobnych barwach i twardości.
Jego „dojrzewanie” w strefie aktywnej sejsmicznie i wulkanicznie, pod wpływem wysokich temperatur wytworzyło okazy o unikalnej czerwonej barwie.
Polerowany
kawałek
retynitu pochodzący
z Borneo.
Retynit.
Retynit
– odmiana bursztynu, żywica
kopalna cechująca
się
brakiem kwasu bursztynowego lub jego obniżoną
zawartością
(poniżej
3%), czym różni
się
od sukcynitu. Pod własnymi
nazwami znane są różne
odmiany retynitu, np. gedanit. Z wyjątkiem
sukcynitu (głównie
tzw. bursztynu bałtyckiego,
ukraińskiego
i z Bitterfeld) olbrzymia większość
bursztynów
występujących
na świecie
należy
do retynitów[5].
Retynit od sukcynitu można
odróżnić,
robiąc
analizę
widma w podczerwieni - odcinek uzyskanej krzywej dla długości
fali 8,3 mikrometra wyraźnie
się różni
u obu tych żywic.
Rumenit
Rumenit
– odmiana bursztynu występująca w Rumunii. Bursztyn o przeźroczystej strukturze z licznymi
niewielkimi pęknięciami. Barwa
czerwono-brunatna.Barwa brunatno-czerwona.Podobnie jak bursztyn bałtycki bardzo ceniony w
jubilerstwie. Liczne okazy tego bursztynu wyglądem i strukturą przypominają masę perłową. Jest to jedna z cenniejszych
odmian bursztynu.
Symetyt
Symetyt – bursztyn występujący na Sycylii, stosunkowo młody bo liczący około 25 mln lat (era miocenu).
Bardzo cenny bursztyn jubilerski, zielonożółty i czerwony z licznie występującymi w nim inkluzjami. zdarzają się kawałki błękitne, fluoryzuje w
najrozmaitszych kolorach. Znane nam złoża tego bursztynu zostały praktycznie wyczerpane.
Walchowit
Walchowit - bursztyn o barwie beżowej występujący na Morawach, charakteryzuje
się całkowitą nieprzeźroczystością. Odmiana krancyt spotykana w
Saksonii.
Zielony bursztyn z rejonu Karaibów
Ambre-bernstein
Amber Indonesia
Muzeum-Bursztynu-w-Gdansku-Wieza-Wiezienna-i-Katownia
Eksponaty muzeum pochodzą z prywatnych zbiorów Wojciecha
Głodzika, a jest co oglądać! Można zobaczyć miedzy innymi drzewo ociekające
bursztynem i wiele misternie wykonanych bursztynowych cudeniek. Pan Wojciech
tworzy swoją kolekcję od kilkunastu lat.
Muzeum - architektura żuławskich domów podcieniowych
W Muzeum Bursztynu można zobaczyć między innymi bursztynowy kościół w Stegnie
W Muzeum w Stegnie prezentujemy najciekawsze eksponaty brył bursztynu i inkluzji. Pochodzą one z prywatnych zbiorów właściciela Muzeum Wojciecha Głodzika.